Francisco Carpintero e-mail(Inicie sesión)

Contenido principal del artículo

Autores/as

Francisco Carpintero e-mail(Inicie sesión)

Resumen

102

La secularizacion de la doctrina sobre la etica no fue resultado de las mentalidades protestantes, sino obra de buena parte de los teologos catolicos de la Baja Edad Media. Aquellos hombres se encontraron ante la necesidad de luchar contra las doctrinas pelagianas y semipelagianas que, al no distinguir entre el mundo natural y el sobrenatural, con tanta facilidad conducian al panteismo. Esta labor (llamemosla apologetica) no fue realizada por los aristotelicos, sino por los que ahora llamamos nominalistas aunque, quiza mejor, sea llamarlos nominales. Su solucion consistio en separar severamente el mundo natural del sobrenatural, de modo que lo natural, incluida la ley natural, en cuanto que natural, es parte de lo que ya esta o existe, del mismo modo que el resto de la naturaleza, y su observancia carece de relevancia propiamente moral.


Momentáneamente se apartaron de Pelagio, pero contribuyeron a difundir la idea de una ética natural que existiría al margen de la Teología y que tendría una vigencia solamente ‘racional’.

Palabras clave

Ley natural, secularización, in puris naturalibus, naturaleza y moral, mundo humano y mundo sobrenatural

Referencias

Aubert, J.M., Le droit romain dans l’oeuvre de St. Thomas, Librairie Philosophique J. Vrin, París, 1955.

Bastit, M., La naissance de la loi moderne. La pensée de la loi de Saint Thomas à Suarez, PUF, Paris, 1990.

Bastit, M., Les principes des choses en ontologie médiévale (Thomas d’Aquin, Scot, Ockham), Bière, Bordeaux, 1997.

Biel, G., In Primum, Secundum, Tertium et Quartum Sententiarum quaestiones subtilissimae, Ioanne Biel, G., Commentarii doctissimi in IIII Sententiarum libros, Thomam Bozolan, Brixiae, 1574.

Brett, A., Liberty, Right and Nature. Individual rights in later scholastic thought, Cambridge University Press, Cambridge, 1997.

Bunderius, J., Compendium concertationis, hujus saeculi sapientium ac Theologorum, super erroribus moderni temporis, Ioannes Foucherium, Venetiis, 1548.

Capreolus, J., In tertio libro Sententiarum, Hieronymi Scoti, Venetiis, 1588.

Carpintero, F., «El derecho natural laico de la Edad Media», Persona y Derecho, VIII (1981), pp. 33-100.

Carpintero, F., «Deber y fuerza: la Modernidad y el tema del deber jurídico», en Obligatoriedad y derecho. XII Jornadas de Filosofía Jurídica y Social, Universidad de Oviedo, 1991, pp. 151-182.

Carpintero, F., «Imputatio», Rivista Internazionale di Filosofia del Diritto, LXXXI (2004) pp. 25-78.

Carpintero, F., Justicia y ley natural: Tomás de Aquino, y los otros escolásticos, Facultad de Derecho, Universidad Complutense, Madrid, 2004.

Carpintero, F., «La adaequatio hermeneutica en Tomás de Aquino, Philosophica (Valparaíso) 35 (2009), pp. 95-120.

Carpintero, F., «Persona, derecho, judicatura», en F. Carpintero y M. C. Londoño (coords.), El derecho a la justicia imparcial, Comares, Granada, 2012, pp. 1-44.

Carpintero, F., La ley natural. Una realidad aun por explicar, UNAM, México, 2013.

Carpintero, F., «Hugo Grocio visto por sus contemporáneos», RIFD, 3/3 (2017), pp. 171-196.

Carpintero, F., Diálogo inesquivable sobre la justicia, Editorial Y, Madrid, 2018.

Conrado de Summenhart, De contractibus licitis atque illicitis Tractatus, Venetiis, Franciscum Zilettum, 1580.

Corpus Juris Civilis, cum Commentariis Accursii... Reprint de O. Zeller, Osnabrück, 1965, de la edición de Lyon de 1628.

Dufour, A., Le mariage dans l’école allemande du droit naturel moderne au XVIII siècle, LGDJ, París, 1972.

Duns Scoto, J., In III Sententiarum Doctoris Johannis Duns Scoti, Valentiae, 1597.

Duns Scoto, J., In Primum, Secundum, Tertium et Quartum Sententiarum quaestiones subtilissimae, Ioannem Keerbergium, Antwerpiae, 1626.

Duns Scoto, J., Johannis Duns Scoti Doctoris Subtilis Ordinis Minorum Summa theologica. Ex universis operibus ejus concinnata, juxta ordinem et dispositionem S. Thomae Aquinatis per Fratrem Hieronymus de Montefortino, Angeli Rotilii, Roma, 1728.

Farrell, P. M., «Sources of St. Thomas’ concept of Natural Law», The Tomist, 20 (1957).

Ferrari, H., Repertorium locupletissimum tam Librorum Sententiarum, quam Quodlibetorum Dr. Subtilis Johannis Duns Scoti, Aloysium Sessam, Venetiis, 1588.

Figgis, J.N., From Gerson to Grotius. Studies of Political Thought, Cambridge University Press, Cambridge, 1956.

Gerson, J. Super tertio Sententiarum, Jean Crespin sumptu Jacques et François Giunta, Lyon, 1530.

Gerson, J., Liber de vita spirituali animae, «Opera», Sumptibus Societatis, Amberes, 1706.

Gerson, J., Tractatus de potestate ecclesiastica, «Opera», Sumptibus Societatis, Amberes, 1706.

Gregorius Arimiensis, OSA lectura super primum et secundum Sententiarum, Tomus VI, Super Secundum, Walter de Gruyter, Berlin-New York, 1980.

Grocio, Hugo, De jure belli ac pacis libri III, Editio altera, Joan Blaeu, Amstelodami, 1651.

Gundling, N.H., Erläuterung über Samuelis Pufendorfii De Officio hominis et civis, Brand, Hamburg, 1744.

Guzmán Brito, A., «In Quaelibet Re, Tantumden Est De Iure Quantum De Entitate. La Concepción Ontológica del Derecho-Facultad a fines de la Edad Media y en la Época Moderna», REHI, XXIX, 29 (2007).

Hervada X iberta , J., «Lo viejo y lo nuevo en la hipótesis etiamsi daremus de Grocio», Anuario de Filosofía del Derecho (1984), pp. 285-300.

Núñez, P.P., «Commentarium in libellum de constitutione artis», en Oratio de causis obscuritatis Aristoteleae, et de illarum remediis, Typis Ioannis Mey, Flandri (Raya), Valentiae, 1554.

Ockham, G., Magistri Guilhelmi de Ockham super potestate de summi pontificis octo quaestionum decisiones, Johannes Frechsel, Lyon, 1496.

Ockham, G., Opus nonaginta dierum, Lyon, 1494.

Oviedo, F., In primam Secundae D. Thomae, Petrus Prost, Philippe Borde et Laurentiis Arnaud, París, 1646.

Pufendorf, S., De Jure Naturae et Gentium libri octo, Edición de Frankfurt y Leipzig de 1759. Reprint de la editorial Minerva, Frankfurt/M, 1967.

Pufendorf, S., Eris scandica. Qua adversus libros de jure naturali et gentium objecta diluuntur, Knoch, Frankfurt am Main, 1686.

Rabano Mauro, In Ecclesiasticum Comentarii, Paris, Primera edición de sus obras, Pierre Pesselière, Paris, 1544.

Sabunde, R., Theologia naturalis seu liber creaturarum, Iohannem Flaiollet, Lyon, 1541.

Solari, G., L’idea individuale e l’idea sociale nel diritto privato, Parte I, «L’idea individuale», Fratelli Bocca Editori, Milano-Torino-Roma, 1911.

Suárez, F., Tractatus de legibus ac Deo legislatore in decem libros distributus, Diego Gómez de Loureyro, Conimbricae, 1612.

Suárez, F., Defensio Fidei Catholica adversus Anglicanae sectae errores, Diego Gómez de Loureyro, 1613, Todescan, F., Lex, natura, beatitudo. Il problema della legge nella Scolastica Espagnola del secolo XVI, CEDAM, Padova, 1973.

Todescan, F., Etiamsi daremus. Studi sinfonici sul diritto naturale, CEDAM, Padova, 2003.

Todescan, F., Le radici teologici del giusnaturalismo laico. Il problema della secolarizzazione nel pensiero giuridico del sec. XVII, CEDAM, Padova, 2014.

Tomás de Aquino, In IV Sententiarum (In Primum et Secundum Sententiarum), en Opera Omnia, Tomus Sextus, Romae, 1570.

Tomás de Aquino, Liber de veritate Catholicae Fidei contra errores infidelium, seu Summa contra Gentiles, Marietti, Torino-Roma, 1961.

Tomás de Aquino, In decem libros Ethicorum Aristotelis ad Nichomachum expositio, Marietti, Torino-Roma, 1964.

Tomás de Aquino, In octo libros Physicorum Aristotelis expositio, Marietti, Torino-Roma, 1965.

Tomás de Aquino, Suma Teológica, Editio Leonina.

Vázquez de Menchaca, F., Controversiarum illustrium aliarumque usu frequentium libri tres, Francesco Rampazzetto, Venetiis, 1564.

Vázquez de Belmonte, G., Disputationum in Primam Secundae Sancti Thomae, Ex Officina Typographica Ederiana, Ingolstadt, 1611.

Vignaux, P., Justification et prédestination au XIV siècle selon Duns Scoto, Pierre d’Auriol Guillaume d’Occam, Grégoire de Rimini, Bibliothèque de l’école des hautes études en Sciences religioses, Paris, 1934.

Zarka, Y. Ch., «La invención del sujeto de derecho», Isegoría, 20 (1999), pp. 31-49.

Zumel, F., In Primam Secundae S. Thomae Commentarius, Joannes Federicus, Salamanca, 1594.

Métricas

Search GoogleScholar


Detalles

Detalles del artículo

Sección
Artículos